Ứng viên ảo tràn lan nhờ AI: Thị trường việc làm bị đe dọa
Ứng viên ảo đang tràn ngập các vị trí tuyển dụng làm việc từ xa, nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ từ công nghệ trí tuệ nhân tạo. Từ tạo ảnh đại diện, lý lịch đẹp, đến hồ sơ LinkedIn cực kỳ chuyên nghiệp – AI có thể dựng nên một “ứng viên hoàn hảo” mà thực chất không hề tồn tại.
Theo nghiên cứu của hãng tư vấn Gartner, đến năm 2028, cứ 4 hồ sơ ứng tuyển thì sẽ có ít nhất 1 hồ sơ là giả mạo.
Ứng viên ảo: chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi
Scammer hiện nay có thể dùng AI để:
- Tạo ảnh chân dung chuyên nghiệp bằng deepfake
- Viết CV với thành tích “lung linh”
- Lập trang cá nhân giả trên LinkedIn
- Thậm chí nói chuyện qua webcam với khuôn mặt AI
Một khi đã lọt qua vòng tuyển dụng, các đối tượng này có thể đánh cắp dữ liệu, cài mã độc vào hệ thống công ty.
Phát hiện bất ngờ từ một chuyên gia an ninh
Dawid Moczadlo, đồng sáng lập công ty an ninh mạng Vidoc Security, đã đăng tải một video phỏng vấn “ứng viên AI” khiến cộng đồng LinkedIn xôn xao.
Trong buổi phỏng vấn, khi nghi ngờ đối tượng đang sử dụng filter AI, ông Moczadlo chỉ hỏi một câu đơn giản:
“Bạn có thể đưa tay lên che mặt được không?”
Ứng viên lưỡng lự và từ chối, xác nhận sự nghi ngờ. Việc che mặt sẽ phá vỡ lớp mặt nạ deepfake.
Đây không phải lần đầu công ty Vidoc gặp trường hợp này. Từ đó, họ đã thay đổi quy trình tuyển dụng: Mời ứng viên đến phỏng vấn trực tiếp 1 ngày, bao trọn chi phí và trả công đàng hoàng.
Mối nguy lớn hơn: Tội phạm có tổ chức
Không chỉ cá nhân lừa đảo, Bộ Tư pháp Mỹ còn phát hiện nhiều mạng lưới sử dụng AI để giả danh làm việc từ xa, điển hình là các nhóm đến từ Bắc Triều Tiên. Những người này giả mạo danh tính, xin việc trong các công ty công nghệ của Mỹ rồi chuyển tiền về nước, tài trợ trực tiếp cho chương trình vũ khí hạt nhân.
Vidoc nhận định các ứng viên giả họ gặp cũng có nhiều dấu hiệu trùng khớp với các mạng lưới này, và vụ việc vẫn đang được điều tra.
Hướng dẫn nhận diện ứng viên giả mạo
Để không bị qua mặt, các chuyên gia đưa ra một số cách kiểm tra như sau:
Kiểm tra LinkedIn kỹ hơn
Nhấn vào nút “More” > “About this profile” để xem ngày tạo tài khoản. Nếu tài khoản mới lập, ít kết nối thật thì cần cảnh giác.
Hỏi về văn hoá địa phương
Nếu ứng viên khai sống tại một thành phố cụ thể, hãy hỏi những điều chỉ người địa phương biết: Quán cà phê quen, khu phố hay lui tới…
Gặp mặt trực tiếp vẫn là tối ưu
Trong thời đại AI phát triển mạnh mẽ, phỏng vấn trực tiếp là cách duy nhất để xác minh người thật việc thật.
Bài viết cảnh báo về tình trạng ứng viên ảo đang lan rộng nhờ AI. Những kẻ giả danh này sử dụng công nghệ để vượt qua vòng tuyển dụng từ xa, gây rủi ro bảo mật cho công ty. Cách tốt nhất để ngăn chặn là tăng cường kiểm tra hồ sơ và ưu tiên phỏng vấn trực tiếp.
