Lễ Phục sinh là gì?

Lễ Phục sinh là dịp lễ thiêng liêng nhất trong năm của cộng đồng Kitô hữu, tưởng nhớ sự kiện Chúa Jesus sống lại sau khi chịu đóng đinh trên thập giá. Theo Kinh Thánh, Chúa Jesus – được xem là Con Thiên Chúa – đã hiến mạng sống để chuộc lỗi cho nhân loại. Không chỉ đánh dấu cuộc phục sinh, ngày lễ này còn là biểu trưng cho giao ước mới giữa con người và đấng Tối Cao.

Thuật ngữ “Easter” xuất phát từ “Ostara” – tên gọi mùa lễ hội xuân của người Đức, có liên quan đến phương Đông, nơi mặt trời ló rạng sau mùa đông. Trong khi đó, người Do Thái gọi là “Paschafest”, còn người Ai Cập dùng từ “Osterlamm” – tức “chiên lễ Phục sinh”, gắn với nghi lễ giải phóng khỏi ách nô lệ.

Nguồn gốc của lễ Phục sinh

Lễ Phục sinh thường rơi vào một Chủ nhật bất kỳ trong khoảng cuối tháng 3 đến đầu tháng 4. Người ta xác định ngày lễ này dựa vào Chủ nhật đầu tiên sau kỳ trăng tròn đầu tiên hoặc sau ngày Xuân phân. Chính vì thế, đây không chỉ là ngày lễ tôn giáo mà còn là lễ hội gắn liền với thời điểm giao mùa, đất trời nảy lộc, thiên nhiên đổi mới.

Ý nghĩa của lễ Phục sinh

Với người theo đạo Thiên Chúa, lễ Phục sinh là trọng tâm đức tin: Chúa Jesus đã vượt qua cái chết và phục sinh để mở đường cho sự sống vĩnh cửu. Niềm tin ấy được thể hiện không chỉ trong ngày lễ mà còn vào mỗi Chủ nhật hàng tuần.

Lễ Phục sinh cũng trùng với mùa xuân – thời điểm vạn vật hồi sinh sau mùa đông dài, tượng trưng cho niềm hy vọng và sự khởi đầu mới.

Những việc thường làm trong lễ Phục sinh

• Ăn chay, tiết chế: Vào Lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh, giáo dân thường kiêng ăn thịt, hạn chế tiêu xài, dành phần dư để giúp đỡ người nghèo hoặc đóng góp cho nhà thờ.
• Gấp hình từ lá lễ Lá: Lá lấy về từ Chủ nhật Lễ Lá được khéo léo gấp thành hình theo từng cá nhân.
• Đi Đàng Thánh Giá: Ngắm lại 12 bức hình kể về hành trình Chúa Jesus từ lúc bị bắt cho đến khi hy sinh.
• Nghi thức rửa chân: Nhắc lại việc Chúa rửa chân cho môn đệ – bài học về tình huynh đệ và sự khiêm nhường.
• Tái hiện cuộc khổ nạn: Tại một số vùng hoặc quốc gia Công giáo lớn, người ta dựng lại hoạt cảnh từ khi Chúa bị bắt cho tới khi chịu đóng đinh.

Các ngày quan trọng trong mùa Phục sinh

• Chủ nhật Lễ Lá (Palm Sunday): Mở đầu Tuần Thánh, tái hiện cảnh dân chúng dùng lá cọ đón Chúa Giêsu vào thành Jerusalem.
• Thứ Bảy Tuần Thánh (Holy Saturday): Ngày Chúa an nghỉ trong mồ. Dù không có nghi lễ đặc biệt, nhưng lại thường tổ chức rửa tội, cưới hỏi.
• Chủ nhật Phục sinh (Easter Sunday): Cả nhà thờ rực rỡ sắc vàng và trắng, vang lên thánh ca mừng Chúa phục sinh. Trẻ em được nhận quà, chơi trò tìm trứng trang trí.
• Thứ Hai Phục sinh (Easter Monday): Ngày kết thúc kỳ nghỉ, nhiều gia đình tận dụng để tổ chức tiệc tùng sum vầy.

Biểu tượng của lễ Phục sinh

Trứng Phục sinh

Trứng là hình ảnh biểu tượng lâu đời của sự sống. Vào lễ Phục sinh, người ta tặng nhau trứng đủ màu sắc – có thể bằng sô cô la, thạch cao hoặc tự trang trí. Có truyền thuyết rằng trái đất nở ra từ một quả trứng. Người cổ xưa cũng từng dùng trứng để đoán khả năng sinh nở. Biểu tượng trứng đã xuất hiện trong văn minh Ai Cập và Sumer cách đây hơn 5000 năm.

Thỏ Phục sinh

Thỏ tượng trưng cho sự sinh sản và tràn đầy sinh lực. Gắn với truyền thuyết Ostara – nữ thần mùa xuân đã cứu một chú chim gần chết bằng cách biến nó thành thỏ và ban cho khả năng đẻ trứng. Vì một lần chọc giận nữ thần, chú thỏ bị ném lên trời thành chòm sao Lepus, chỉ được trở lại trần gian mỗi năm một lần vào mùa xuân để mang trứng đến cho loài người.

Nến Phục sinh

Nến tượng trưng cho ánh sáng dẫn lối, mang đến sự ấm áp và an lành. Trên thân nến có 5 vết tượng trưng cho 5 vết thương của Chúa, cùng ký hiệu alpha và omega – biểu thị sự khởi đầu và kết thúc.

Món Jambon

Trên bàn ăn Phục sinh, jambon luôn hiện diện. Thịt heo được xem là món của Chúa, thường được ướp muối từ mùa thu và dùng lại vào xuân. Từ đó, jambon thành món truyền thống trong dịp lễ này.

Quần áo mới

Mặc đồ mới trong lễ Phục sinh được cho là đem lại may mắn cho cả năm. Trang phục mới là biểu hiện của sự đổi mới, khởi đầu tích cực – điều mà dịp Phục sinh mong muốn lan tỏa.

Hoa Phục sinh

Ở Đức, người ta trang trí cành cây tươi với vỏ trứng sơn màu, thỏ nhỏ bằng sô cô la và hoa như thủy tiên, tulip, hyacinth, cúc, bồ công anh… Cảnh vật như bừng tỉnh trong ánh sáng của mùa xuân.

Thánh ca Phục sinh

Những bài hát trong dịp lễ này giúp bày tỏ niềm vui, lòng biết ơn và mong cầu cuộc sống tràn đầy hy vọng.

Phong tục và lễ nghi

Tuần lễ trước Phục sinh – gọi là Tuần Thánh – là thời điểm tưởng niệm cuộc thương khó của Chúa. Các cử hành trong tuần diễn ra trong không khí trang nghiêm, nhưng cũng thể hiện lòng biết ơn vì Chúa đã hy sinh vì nhân loại.

Tại châu Âu, nhiều nước có thêm ngày nghỉ vào Thứ Sáu Tuần Thánh. Ở Việt Nam, các giáo xứ miền Bắc tổ chức nghi lễ ngắm nguyện 15 sự thương khó, diễn nguyện cuộc thương khó và hôn chân Chúa vào Thứ Sáu Tuần Thánh. Vào Chủ nhật Phục sinh, Giáo hoàng sẽ ban phép lành “Urbi et Orbi” từ quảng trường Thánh Phêrô.

Tóm tắt:
Lễ Phục sinh là một trong những ngày lễ trọng đại nhất của Kitô giáo, ghi dấu sự sống lại của Chúa Jesus. Dù xuất phát từ nhiều nền văn hóa khác nhau, ý nghĩa của ngày lễ luôn xoay quanh sự tái sinh, niềm tin và hy vọng. Những biểu tượng như trứng, thỏ, nến… không chỉ mang tính tôn giáo mà còn là nét văn hóa truyền thống được gìn giữ đến hôm nay.